در دنیایی که زرق‌وبرق‌ها و تجملات، آرامش را به حاشیه رانده‌اند و انسان‌ها را اسیر نمایش و رقابت‌های بی‌پایان کرده‌اند، ساده‌زیستی نه‌تنها یک انتخاب، بلکه راهی برای رسیدن به آرامش، آزادی و رشد واقعی روحی است. این نوشتار، نگاهی دارد به آثار زیان‌بار زندگی تجملاتی و در مقابل، جلوه‌های درخشان و نجات‌بخش ساده‌زیستی را بررسی می‌کند؛ تا روشن شود که رهایی از وابستگی‌های دنیوی، آغازی است برای یک زندگی سبک‌بال و با معنا.

آثار زیان بار زندگی تجملاتی می طلبد که ویژگیهای ساده زیستی و آثار مثبت آن را بررسی کنیم تا از خطرات دل بستگی تام و تمام به مواهب دنیوی و تجمل گرایی در امان بمانیم.ساده زیستی آثار فراوانی دارد که مهم ترین آنها عبارت اند از:
آسودگی
همه اضطرابها و نگرانی ها از دنیا و مظاهر آن است ، که با ساده زیستی می توان آنها را بر طرف کرد و به آسودگی دست یافت امام علی(ع) می فرمایند: «دنیا پرستی کلید دشواری و مرکب رنج و گرفتاری است. »[۱]امام صادق(ع) نیز می فرمایند «شیفتگی در دنیا مایه غم و اندوه است و زهد در دنیا، آسایش جسم و جان را در پی دارد.[۲]ممکن است تصور شود که ساده زیستی ملتزم نوعی ریاضت و به زحمت انداختن جسم است در حالی که چنین نیست راحتی و آسایش روحی در زندگی آسان و ساده به دست می آید. امام علی(ع) گنجی را بی نیاز کننده تر از قناعت و مالی را با برکت تر از بسنده کردن به روزی روزانه نمی داند[۳] زندگی پرهزینه و تشریفاتی است، که خاطر انسان را به خود مشغول می کند. زيرا لازمه این زندگی درآمد بالاست که کسب آن، سعی خستگی ناپذیر می خواهد و همین تلاش بی وقفه استراحت و لذت بردن از زندگی را از انسان ، سلب خواهد کرد. از طرفی خواسته های انسان نامحدود و تمام ناشدنی است. از این رو در هیچ مرحله ای از زندگی رضایت کامل حاصل نمی شود. عدم رضایت از زندگی و قید و بندی که با تجمل و تشریفات پدید آمده، آسودگی را از انسان سلب میکند و از این جهت ممکن است بعضی برای رهایی از این وضعیت به هر کار نامشروع و غیر اخلاقی روی آورند.
موفقیت در زندگی
یکی از آثار ساده زیستی کام یابی و توفیق در زندگی است. این سخن نیاز به استدلال ندارد؛ تجربه نشان داده است که بیشتر علما و نخبگان جامعه که به بشر خدمت کرده اند از قشر محروم یا متوسط بوده اند. به عنوان مثال، مرحوم علامه شیخ محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر از علمای مشهور نجف است. که کتاب گران سنگ جواهر الکلام وی عظیم ترین کتاب فقهی و دایرة المعارف فقه شیعه به حساب می آید. امام خمینی(ره) درباره ایشان می فرماید:« صاحب جواهر چنان کتابی نوشته است که اگر صد نفر بخواهند بنویسند شاید از عهده اش بر نیایند و این یک کاخ نشین نبوده است….. یک منزل محقر داشتند. از یک آدمی که علاقه به شکم شهوات مال و منال و جاه و امثال اینها دارد، این کارها بر نمی آید.[۴] بنابراین با توجه به سخن امام خمینی(ره) درباره علامه نجفی میتوان گفت یکی از دلایل چنین موفقیت بزرگی در زندگی ایشان همین ساده زیستی وی بوده است.
سرمایه گذاری
ساده زیستی، یک نوع سرمایه گذاری است. با توجه به زندگی محدود و نیازهای گوناگون بشر باید انسان برای نیازهای ماندگار خود سرمایه گذاری کند. در سیر الی الله که هدف نهایی خلقت انسان است، بهترین زاد و توشه، سبک بالی است. چون هر چه آدمی خود را وابسته کند، از طی طریق باز می ماند. امام على(ع) در خطبه ۲۱ نهج البلاغه می فرمایند:« سبک بار شوید تا زودتر برسید. همان طوری که کوهنورد برای رسیدن به قله کوه و صعودی آسان و موفق می داند هر چه بر بار خود بیفزاید احتمال رسیدن او به قله کاهش می یابد شخصی که خود را در این جهان پهناور همچون مسافری می بیند که سفری طولانی در پیش دارد سعی میکند زندگی ساده و بی آلایشی داشته باشد تا از آن هدف باز نماند. او میداند برای پیمودن راه درازی که در پیش دارد، باید امکانات و سرمایه لازم را فراهم کند و عاقلانه تر آن است که چیزی را برگزیند که کم وزن تر و پرارج تر باشد و این کاری است که هر انسان عاقل و دوراندیشی انجام می دهد.
قدرت
امام علی (ع)در خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه راز قدرت مندی و تصمیم و اراده پیامبران را در ساده زیستی و بی پیرایگی آنان میداند و می فرمایند:«لکن خدای سبحان فرستادگان خود را در اراده و تصمیم هایشان نیرومند و توانا گردانید و در حالاتشان که به چشم دیگران می آید ضعیف و ناتوان قرارشان
داد. با قناعتی که دلها و چشم ها را از بی نیازی پر میکرد و با تنگ دستی و فقری که چشم ها و گوش ها را از رنج پر می نمود .»
استاد مطهری می گوید:« یک کسی با داشتن می خواهد چشم ها را پر کند و یک کسی با ندارم ولی بی نیازم و اعتنا ندارم چشم ها را پر می کند.» پیامبران در نهایت سادگی بودند ولی همان سادگی، آن جلال و جبروتها و حشمت ها را خرد میکرد.[۵]حضرت در سایه همین ساده زیستی به این قدرت روحی دست یافت که با آن لباس پشمی و عصای چوبی در مقابل فرعونی می ایستاد که ادعای خدایی داشت و با صلابت با او سخن میگفت امام علی (ع)در بخش دیگری از خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه می فرمایند:« موسی با برادرش هارون بر فرعون وارد شدند در حالی که لباسهای پشمین بر تن داشتند و در دست هر کدام عصایی بود.با او شرط کردند که اگر تسلیم فرمان پروردگار شوی حکومت تو باقی می ماند و عزت و قدرتت دوام می یابد.
ساده زیستی به انسان چنان قدرتی میدهد که در هر عرصه ای می تواند دست به کارهای بزرگ بزند امام خمینی (ره)در این باره فرموده است: «اگر بخواهید بی خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابر قدرت ها و سلاح های پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان به در نکند خود را به ساده زیستی عادت دهید. »[۶]همچنین ایشان با اشاره به زندگی عالمان بزرگی چون صاحب جواهر و شیخ انصاری زهد و ساده زیستی را عامل اقتدار آنان می دانست.[۷] در واقع انسان از طریق ساده زیستی، خود را از وابستگی عمیق به مادیات میرهاند و چون با دوری از مادیات به استقلال می رسد بنابراین دارای قدرت عمل خواهد بود.
آزادگی
شهید مطهری در مورد ساده زیستی رهبران الهی میگوید: «افرادی را می بینید که در دنیا ساده زندگی میکنند بدون این که لذتهای خدا را بر خودشان حرام کرده باشند و بدون این که از کارهای زندگی دست بکشند. اینها در متن زندگی واقع هستند، ولی دلشان میخواهد ساده زندگی کنند. چرا؟ می گوید برای این که من نمیخواهم آزادی ام را به چیزی بفروشم، به هر اندازه خودم را به اشیاء مفید کنم اسیر آنها هستم و وقتی اسیر اشیاء باشم، مثل کسی هستم که هزار بند به او بسته است. چنین آدمی نمیتواند راه برود و سبک بال باشد؛ و لذا زندگی پیامبران عظام و رهبران بزرگ اجتماع همواره زندگی ساده ای بوده است…..نیاز و وابستگی به دنیا، انسان را برده و مطیع خود می سازد، زیرا قید و بندها و تعلقات مادی و تجمل گرایی آزادی عمل را می گیرد. امام علی می فرمایند: دنیا گذرگاه است، نه ایستگاه مردم در این دنیا دو دسته اند: برخی خود را می فروشند و برده دنیا میشوند و خود را تباه میسازند و برخی خویشتن را می خرند و آن را آزاد میکنند. [۸]

نتیجه گیری:ساده‌زیستی نه تنها راهی برای رهایی از اضطراب‌ها و گرفتاری‌های بی‌پایان دنیای مدرن است، بلکه نردبانی برای رسیدن به آرامش درونی، آزادی واقعی و موفقیت پایدار در زندگی فردی و اجتماعی است. با دل بریدن از تجملات، انسان سبک‌بارتر، با اراده‌تر و آماده‌تر برای پیمودن مسیر تعالی خواهد بود.

۱.نهج البلاغه، حکمت۱۳۳
۲.مجلسی،محمدباقر،۱۴۰۳ق،بحارالانوار،240
۳.نهج البلاغه، حکمت ۳۷۱
۴.صحیفه امام، جای، ۱۷۵
۵.مطهری، مرتضی،۱۳۶۴،حق و باطل، ۱۰۷
۶.صحیفه امام، ج۱۸، ۴۷۱
۷.صحیفه امام، جای، ۳۷۴
۸.نهج البلاغه، حکمت۱۳3

سلام رفیق زندگی به رنگ خدا☺️

❓تا حالا شده بچه‌ت یه خراب‌کاری کنه و بعد، با ترس بهت نگاه کنه ببینه قهری یا نه؟
❓تا حالا دیدی دنبال لبخندت بگرده، حتی وقتی اشتباه کرده؟

🌿اینجاست که تربیت واقعی شروع می‌شه…
نه از دعوا و اخم، بلکه از یک محبت بی‌قید و شرط.
🌾محبت بی‌قید و شرط یعنی چی؟
ما معمولاً محبت‌مون رو به رفتار بچه‌هامون گره می‌زنیم:
اگه درسش رو خوب بخونه، بغلش می‌کنیم
اگه دعوا نکنه، براش جایزه می‌گیریم
اما این مدل محبت، یه پیام خطرناک به بچه می‌ده:
«من فقط وقتی خوبم، دوست‌داشتنی‌ام.»
در حالی که کودک باید با تمام وجودش حس کنه که «دوست‌داشتنی بودنم ربطی به کارام نداره، من چون هستم، ارزشمندم.»

🍀[تربیت ایمانی از دل محبت شروع می‌شه]

در قرآن، خدا بنده‌ی خطاکار رو با «یا عبادی» صدا می‌زنه…
یعنی حتی وقتی اشتباه می‌کنی، هنوز هم «بنده‌ی منی»…

🌻پیامبر اکرم (ص) هم فرمود:
«أَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَارْحَمُوهُمْ، وَإِذا وَعَدْتُمُوهُمْ فَفُوا لَهُمْ»
(کافی، ج۶، ص۴۹)
«کودکان را دوست بدارید و به آن‌ها رحم کنید. اگر وعده‌ای دادید، وفا کنید.»
🌷چند راهکار ساده برای پدر و مادرها

🌱۱. محبت رو فقط تو دلت نگه ندار:
لبخند، بوسه، تماس چشمی، بغل گرم… اینا زبان بی‌واسطه عشقن.

🌱۲. موقع اشتباه، امن بمون:
بچه‌ای که از ترس، دروغ می‌گه، محبت ندیده. اصلاح باید باشه، ولی با آغوش باز.

🌱۳. به وعده‌هات پایبند باش:
قول بازی دادی؟ سرت شلوغه؟ بازم وقت بزار. بچه‌ها با وفا یاد می‌گیرن «خدا هم خلف وعده نمی‌کنه.»

🌱۴. خودت الگو باش:
تو خونه‌ای که بابا مامان اهل محبتن، بچه هم دلش نرم می‌شه، نه خشک و عصبی.

🌼جمع‌بندی: خانه‌ای به رنگ خدا

محبت بی‌قید و شرط، یعنی خونه‌ای امن برای رشد ایمان.😇
یعنی وقتی بچه‌مون اشتباه کرد، بدونه هنوز هم دوست‌داشتنیه.❤️

❓تو چطور نشون می‌دی بچه‌ت رو بی‌قید و شرط دوست داری؟🤔
منتظرم توی نظرات از تجربه‌هات برام بنویسی.😊

در دنیایی که زرق‌وبرق‌ها و تجملات، آرامش را به حاشیه رانده‌اند و انسان‌ها را اسیر نمایش و رقابت‌های بی‌پایان کرده‌اند، ساده‌زیستی نه‌تنها یک انتخاب، بلکه راهی برای رسیدن به آرامش، آزادی و رشد واقعی روحی است. این نوشتار، نگاهی دارد به آثار زیان‌بار زندگی تجملاتی و در مقابل، جلوه‌های درخشان و نجات‌بخش ساده‌زیستی را بررسی می‌کند؛ تا روشن شود که رهایی از وابستگی‌های دنیوی، آغازی است برای یک زندگی سبک‌بال و با معنا.

آثار زیان بار زندگی تجملاتی می طلبد که ویژگیهای ساده زیستی و آثار مثبت آن را بررسی کنیم تا از خطرات دل بستگی تام و تمام به مواهب دنیوی و تجمل گرایی در امان بمانیم.ساده زیستی آثار فراوانی دارد که مهم ترین آنها عبارت اند از:
آسودگی
همه اضطرابها و نگرانی ها از دنیا و مظاهر آن است ، که با ساده زیستی می توان آنها را بر طرف کرد و به آسودگی دست یافت امام علی(ع) می فرمایند: «دنیا پرستی کلید دشواری و مرکب رنج و گرفتاری است. »[۱]امام صادق(ع) نیز می فرمایند «شیفتگی در دنیا مایه غم و اندوه است و زهد در دنیا، آسایش جسم و جان را در پی دارد.[۲]ممکن است تصور شود که ساده زیستی ملتزم نوعی ریاضت و به زحمت انداختن جسم است در حالی که چنین نیست راحتی و آسایش روحی در زندگی آسان و ساده به دست می آید. امام علی(ع) گنجی را بی نیاز کننده تر از قناعت و مالی را با برکت تر از بسنده کردن به روزی روزانه نمی داند[۳] زندگی پرهزینه و تشریفاتی است، که خاطر انسان را به خود مشغول می کند. زيرا لازمه این زندگی درآمد بالاست که کسب آن، سعی خستگی ناپذیر می خواهد و همین تلاش بی وقفه استراحت و لذت بردن از زندگی را از انسان ، سلب خواهد کرد. از طرفی خواسته های انسان نامحدود و تمام ناشدنی است. از این رو در هیچ مرحله ای از زندگی رضایت کامل حاصل نمی شود. عدم رضایت از زندگی و قید و بندی که با تجمل و تشریفات پدید آمده، آسودگی را از انسان سلب میکند و از این جهت ممکن است بعضی برای رهایی از این وضعیت به هر کار نامشروع و غیر اخلاقی روی آورند.
موفقیت در زندگی
یکی از آثار ساده زیستی کام یابی و توفیق در زندگی است. این سخن نیاز به استدلال ندارد؛ تجربه نشان داده است که بیشتر علما و نخبگان جامعه که به بشر خدمت کرده اند از قشر محروم یا متوسط بوده اند. به عنوان مثال، مرحوم علامه شیخ محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر از علمای مشهور نجف است. که کتاب گران سنگ جواهر الکلام وی عظیم ترین کتاب فقهی و دایرة المعارف فقه شیعه به حساب می آید. امام خمینی(ره) درباره ایشان می فرماید:« صاحب جواهر چنان کتابی نوشته است که اگر صد نفر بخواهند بنویسند شاید از عهده اش بر نیایند و این یک کاخ نشین نبوده است….. یک منزل محقر داشتند. از یک آدمی که علاقه به شکم شهوات مال و منال و جاه و امثال اینها دارد، این کارها بر نمی آید.[۴] بنابراین با توجه به سخن امام خمینی(ره) درباره علامه نجفی میتوان گفت یکی از دلایل چنین موفقیت بزرگی در زندگی ایشان همین ساده زیستی وی بوده است.
سرمایه گذاری
ساده زیستی، یک نوع سرمایه گذاری است. با توجه به زندگی محدود و نیازهای گوناگون بشر باید انسان برای نیازهای ماندگار خود سرمایه گذاری کند. در سیر الی الله که هدف نهایی خلقت انسان است، بهترین زاد و توشه، سبک بالی است. چون هر چه آدمی خود را وابسته کند، از طی طریق باز می ماند. امام على(ع) در خطبه ۲۱ نهج البلاغه می فرمایند:« سبک بار شوید تا زودتر برسید. همان طوری که کوهنورد برای رسیدن به قله کوه و صعودی آسان و موفق می داند هر چه بر بار خود بیفزاید احتمال رسیدن او به قله کاهش می یابد شخصی که خود را در این جهان پهناور همچون مسافری می بیند که سفری طولانی در پیش دارد سعی میکند زندگی ساده و بی آلایشی داشته باشد تا از آن هدف باز نماند. او میداند برای پیمودن راه درازی که در پیش دارد، باید امکانات و سرمایه لازم را فراهم کند و عاقلانه تر آن است که چیزی را برگزیند که کم وزن تر و پرارج تر باشد و این کاری است که هر انسان عاقل و دوراندیشی انجام می دهد.
قدرت
امام علی (ع)در خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه راز قدرت مندی و تصمیم و اراده پیامبران را در ساده زیستی و بی پیرایگی آنان میداند و می فرمایند:«لکن خدای سبحان فرستادگان خود را در اراده و تصمیم هایشان نیرومند و توانا گردانید و در حالاتشان که به چشم دیگران می آید ضعیف و ناتوان قرارشان
داد. با قناعتی که دلها و چشم ها را از بی نیازی پر میکرد و با تنگ دستی و فقری که چشم ها و گوش ها را از رنج پر می نمود .»
استاد مطهری می گوید:« یک کسی با داشتن می خواهد چشم ها را پر کند و یک کسی با ندارم ولی بی نیازم و اعتنا ندارم چشم ها را پر می کند.» پیامبران در نهایت سادگی بودند ولی همان سادگی، آن جلال و جبروتها و حشمت ها را خرد میکرد.[۵]حضرت در سایه همین ساده زیستی به این قدرت روحی دست یافت که با آن لباس پشمی و عصای چوبی در مقابل فرعونی می ایستاد که ادعای خدایی داشت و با صلابت با او سخن میگفت امام علی (ع)در بخش دیگری از خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه می فرمایند:« موسی با برادرش هارون بر فرعون وارد شدند در حالی که لباسهای پشمین بر تن داشتند و در دست هر کدام عصایی بود.با او شرط کردند که اگر تسلیم فرمان پروردگار شوی حکومت تو باقی می ماند و عزت و قدرتت دوام می یابد.
ساده زیستی به انسان چنان قدرتی میدهد که در هر عرصه ای می تواند دست به کارهای بزرگ بزند امام خمینی (ره)در این باره فرموده است: «اگر بخواهید بی خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابر قدرت ها و سلاح های پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان به در نکند خود را به ساده زیستی عادت دهید. »[۶]همچنین ایشان با اشاره به زندگی عالمان بزرگی چون صاحب جواهر و شیخ انصاری زهد و ساده زیستی را عامل اقتدار آنان می دانست.[۷] در واقع انسان از طریق ساده زیستی، خود را از وابستگی عمیق به مادیات میرهاند و چون با دوری از مادیات به استقلال می رسد بنابراین دارای قدرت عمل خواهد بود.
آزادگی
شهید مطهری در مورد ساده زیستی رهبران الهی میگوید: «افرادی را می بینید که در دنیا ساده زندگی میکنند بدون این که لذتهای خدا را بر خودشان حرام کرده باشند و بدون این که از کارهای زندگی دست بکشند. اینها در متن زندگی واقع هستند، ولی دلشان میخواهد ساده زندگی کنند. چرا؟ می گوید برای این که من نمیخواهم آزادی ام را به چیزی بفروشم، به هر اندازه خودم را به اشیاء مفید کنم اسیر آنها هستم و وقتی اسیر اشیاء باشم، مثل کسی هستم که هزار بند به او بسته است. چنین آدمی نمیتواند راه برود و سبک بال باشد؛ و لذا زندگی پیامبران عظام و رهبران بزرگ اجتماع همواره زندگی ساده ای بوده است…..نیاز و وابستگی به دنیا، انسان را برده و مطیع خود می سازد، زیرا قید و بندها و تعلقات مادی و تجمل گرایی آزادی عمل را می گیرد. امام علی می فرمایند: دنیا گذرگاه است، نه ایستگاه مردم در این دنیا دو دسته اند: برخی خود را می فروشند و برده دنیا میشوند و خود را تباه میسازند و برخی خویشتن را می خرند و آن را آزاد میکنند. [۸]

نتیجه گیری:ساده‌زیستی نه تنها راهی برای رهایی از اضطراب‌ها و گرفتاری‌های بی‌پایان دنیای مدرن است، بلکه نردبانی برای رسیدن به آرامش درونی، آزادی واقعی و موفقیت پایدار در زندگی فردی و اجتماعی است. با دل بریدن از تجملات، انسان سبک‌بارتر، با اراده‌تر و آماده‌تر برای پیمودن مسیر تعالی خواهد بود.

۱.نهج البلاغه، حکمت۱۳۳
۲.مجلسی،محمدباقر،۱۴۰۳ق،بحارالانوار،240
۳.نهج البلاغه، حکمت ۳۷۱
۴.صحیفه امام، جای، ۱۷۵
۵.مطهری، مرتضی،۱۳۶۴،حق و باطل، ۱۰۷
۶.صحیفه امام، ج۱۸، ۴۷۱
۷.صحیفه امام، جای، ۳۷۴
۸.نهج البلاغه، حکمت۱۳3

۱-گریه کردن
۲_قهر کردن
۳_جدل کردن
۴_داد زدن

این ۴ تا رفتار شما کلا همسر شما رو
به زندگی دلسرد خواهد کرد..

در دنیای امروز ،جهان غرب و دنیای استکبار با تمام توان تهاجم خود را نسبت به گذشته پیچیده تر کرده است . در این زمان تهیه الگویی مدون برای زندگی یک خانواده مسلمان برای سبک زندگی خود بسیار ضروری است و رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی های اخیر خود بر ضرورت تحقق این مهم تاکید داشته اند و امام علی (ع) و خانواده ایشان بهترین الگو برای خانواده های مسلمان می باشند.

سبک زندگی خانواده حضرت علی (ع) 

همسرداری در خانواده امیرالمومنین (ع)

همسر داری امری دوجانبه است ،لذا در این بخش رفتارها و گفتارهای امام علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) در ارتباط با یکدیگر با تکیه بر احادیث مورد بررسی قرار می گیرد.احادیث زیادی درباره ارتباط زن و شوهر از پیامبر مکرم اسلام نقل شده که مسلمانان را به روابط حسنه زن و شوهر توصیه کرده است. از جمله نقل است که رسول خدا صلى الله علیه و آله چندی پیش از آنکه وفاتش دررسد فرمودند.یکی از عوامل سعادت و شادانی خانواده، تقسیم کار، و تعیین حدود و وظائف زن و شوهر است .حضرت علی (ع) با حضرت زهرا (س) در فکر تقسیم کار بود که رسول خدا (ص) چنین رهنمود داد ،کارهای داخل منزل با فاطمه (س) و کارهای بیرون منزل بر عهده ی علی باشد. حضرت فاطمه (س) با خوشحالی فرمود: «قلا يعلم ما داخلني من السرور إلا الله»روزی رسول اکرم (ص) وارد خانه فاطمه (س) شد و دید که علی (ع) و حضرت زهرا (س) با هم عدس پاک می کنند.پیامبر (ص) على (ع) را تشویق کرد و فرمود: هیچ مردی زنش را در کار خانه کمک نمی کند مگر آنکه خداوند به تعداد موهای بدن او عبادت یک سال که روزها را روزه گرفته و شب ها شب زنده داری کرده باشد،ثواب به شوهر می دهد»[۱]از حضرت فاطمه زهرا(س) نیز نقل است که مهمترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر باشد و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسرانشان مهربان و بخشنده هستند.[۲] 

تعامل والدین با فرزندان:

چگونگی تربیت فرزند و ارتباط والدین با فرزندان یکی از وجوه درخشنده خانوادگی امیرالمؤمنین (ع) است. از جمله درباره وظیفه پدر و مادر در حق فرزندانشان آمده است. که امام صادق از پدرش علیهما السلام و او از امیرمؤمنان علیه السلام روایت نموده که پیامبر خدا(ص)فرمود: خدا بیامرزد پدری را که فرزندش را در کار نیک یاری رساند…[۳]در جای دیگری از امیرالمومنین روایت است که به کودکان خود چیزی بیاموزید. که خدا آنها را بدان سود دهد مبادا طائفه مرجئه عقیده خود را بدانها تحمیل کنند.[۴]

معیشت در خانواده امیرالمومنین:

در یکی از اصول مهم در مدیریت منزل تامین هزینه های زندگی است. مرد باید با کار و و تلاش فراوان نیازهای اقتصادی خانواده را برطرف سازد تا سربار جامعه نگردند. حضرت امیر مومنان على علیه السلام با کار و تلاش و حفر چاه و درختکاری و احداث باغ در منطقه ی ینبع در اطراف مدینه توانست سرمایه ی فراوانی بدست بیاورد، هزار برده آزاد کند و برای همه عمه ها و خاله های خود خانه بخرد و زنان و فرزندان خود را آبرومندانه اداره کند.

سبک زندگی فردی خانواده امیرالمؤمنین (ع):

دعا و مناجات نوعی توسل عاشقانه به معشوق و پیوستن موجودی کوچک و ناتوان به وجودی بی نهایت بزرگ و تواناست. همدم شدن با خداوند و راز نیاز با دوست و در میان نهادن درد دل با او غم ها را سبک میکند و دلها را روشنایی و فروع می بخشد.لذت دعا و مناجات با ذات بی زوال خداوند چون چاشنی سحرانگیزی همه تلخی ها را شیرین کرده زندگی را باصفا و گوارا می سازد. از جمله عوامل مؤثر در تهذیب نفس صفای باطن و رسیدن به کمال و قرب حق دعا و نیایش به درگاه خدای سبحان است. دعا و نیایش پیوند انسان را با خدای یکتا برقرار نموده و موجب پرواز روح به سوی ملکوت و فضای معطر معنوی و عرفانی می شود. لذا در فرهنگ اسلامی از جایگاه و منزلت خاصی برخوردار و مورد تاکید و سفارش قرار گرفته است. امام اول فرمود: خدای تبارک و تعالی چهار چیز را در چهار چیز پنهان کرده رضای خود را در همه طاعتها هیچ طاعتی را کوچک نگیر شاید رضای خدا در همان باشد و تو ندانی خشم خویش را در همه گناهان پنهان کرده هیچ گناهی را کم مشمار شاید خشم خدا در همان باشد و تو ندانی اجابت خود را در همه دعاها پنهان کرده هیچ دعایی را کوچک مشمار شاید استجابت را دریافت کند و تو نمیدانی دوست خود را در همه بندگانش پنهان کرده هیچ بنده خدایی را پست مشمار بسا همان دوست خدا باشد و تو ندانی.[۵]توبه و استغفار

امیر مؤمنان (ع) فرمود:بر شما باد در ماه رمضان بکثرت استغفار و دعاء اما دعاء وسیله دفع بلا است و اما استغفار وسیله محو گناهان شماست .[۶]از فرمایش أمير المؤمنين على (ع) است درباره پایه های دین و حقیقت توبه و استغفار کمیل بن زیاد گفت: از امیر المؤمنين(ع) پرسیدم پایه های دین اسلام چیست؟

فرمود پایه های دین اسلام هفت چیز است. نخستین پایه آن عقل است که بنیاد شکیبایی است و دومین، آبروداری و راستگویی سومین، تلاوت قرآن در جای خود، چهارمین دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا، پنجمين، رعایت حق آل محمد صلى الله عليه و آله و شناختن ولایت آنان ششمین رعایت حق برادران و حمایت از آنان و هفتمین حسن همجواری با مردم. کمیل گوید، عرض کردم: یا امیر المؤمنین بنده ای مرتکب گناه می شود و از آن استغفار می نماید، حد استغفار چیست؟ فرمود: ای پسر زیاده حد استغفار توبه است. عرض کردم همین فرمود: عرض کردم پس چگونه است؟ فرمود: هر گاه بنده مرتکب گناه شد بگوید: استغفر الله و بجنباند.عرض کردم: منظور از جنباندن چیست؟ فرمود: منظور حرکت دادن دو لب و زبان است به قصد آن که حقیقت دنبالش باشد. عرض کردم حقیقت چیست؟ فرمود: تصدیق قلبی و اینکه در نظر بگیرد به گناهی که از آن استغفار نموده باز نگردد. کمیل عرض کرد، اگر چنین روشی در پیش گرفتم از استغفار کنندگان خواهم بود؟ فرمود: نه .کمیل عرضکرد، پس این چگونه است؟ فرمود:برای آن که تو هنوز به ریشه استغفار نرسیده ای. کمیل عرض کرد پس ریشه استغفار چیست؟ فرمود برگشت به توبه از گناهی که از آن استغفار نمودی و آن نخستین درجه عابدان است و ترک گناه استغفار شش معنی دارد. نخست، پشیمانی بر آنچه گذشت دوم تصمیم همیشگی بر عدم بازگشت به آن گناه سوم اینکه حقوق مردم را که بین تو و آنان است ادا کنی، چهارم اینکه حق الله را در هر واجبی به جای آوری پنجم آن که گوشتی را که از ناروا و حرام بر پیکرت روییده، آب کنی تا پوستت به استخوانت بچسبد و میان پوست و استخوان گوشت تازه بروید و ششم جسم خود را رنج طاعت بچشانی، همچنان که بر او لذت گناه را چشانده بودی.[۷]

روزه:

امام یکم در حدیثی طولانی فرماید: رسول خدا فرمود:« هیچ مؤمنی نیست که برای خوشنودی خدا ماه رمضان را روزه دارد جز آنکه خداوند تبارک و تعالی هفت خصلت برایش ثابت دارد.اول آنچه از حرام در تنش باشد آب شود. دوم به رحمت خدا نزدیک شود. سوم گناه حضرت آدم را کفاره داده چهارم خدا سختی مرگ را بر او آسان کند. پنجم در روز قیامت از گرسنگی و تشنگی در امان است. ششم خدا از خوراک های پاکیزه بهشت به او بخوراند.هفتم برگ بیزاری از آتش دوزخ به او بدهد،علی عرض کرد یا محمد راست فرمودی.»[۸]

سبک زندگی اجتماعی خانواده امیرالمؤمنین:

امر به معروف و نهی از منکر

نقش هر مسلمان در تعیین سرنوشت جامعه و تعهدی که باید در پذیریش مسؤوليت های اجتماعی داشته باشد، ایجاب می کند. که او ناظر و مراقب همه اموری باشد که پیرامون وی اتفاق می افتد. مطلب در فقه اسلامی تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر مطرح شده و از مهم ترین مبانی تفکر سیاسی یک مسلمان به شمار می رود؛ چنان که از مهم ترین فرایضی است که وجوب کفایی آن ضروری دین شناخته شده و ضامن بقای اسلام است. در نامه امیرالمومنین به فرزندش امام حسن (ع) آمده است. «امر به معروف کن تا در زمره نیکوکاران درآیی و با دست و زبان نهی از منکر نمای و آن را که مرتکب منکر میشود بکوش تا از ارتکاب آن دور داری»[۹]

صله رحم:

پرورش صله رحم از مهمترین راهبردهای تربیتی ائمه اطهار در سبک زندگی اسلامی است و در ایجاد همبستگی خویشاوندی و اصلاح اجتماعی نقش مهمی ایفا میکند. پیوند با خویشاوندان و نیکی به آنان از راههای مهم رشد و تعالی و تقرب به خدای سبحان است که اجر و پاداش اخروی نیز دارد. بر همین اساس روایات زیادی از امیرالمومنین در این رابطه نقل شده که ایشان تاکید زیادی در بجای آوردن صلحه رحم داشته اند.

پی نوشت:

۱.جامعه السعادات،ج۲، ص۱۴۰

۲.کنزالعمال،ج۷،ص۲۲۵

۳.ثواب الاعمال و عقاب الاعمال،ص۴۴۵

۴.الخصال، ترجمه کمره ای، ج۲، ص۴۰۰

۵.همان،ج۱، ص۵۸۷

۶.الامالی، ترجمه کمره ای، ص۶۱

۷.تحف العقول،ترجمه حسن زاده، ص۳۲۹

۸.الخصال،ترجمه کمره ای،ج۲،ص۱۰۰

۹.تحف العقول،ترجمه حسن زاده،ص۱۱۳